نقش طرحواره های کودکی در روابط عاطفی

کودک با استعدادهای ژنتیکی خاصی متولد می شود. والدین آن‌ها نمی‌توانند این را تغییر دهند، اما والدین باید مراقب کودک خود باشند. واو را از طریق خود یابی و یادگیری راهنمایی کنند و درعین حال مراقب هدف نهایی باشند: داشتن فرزندي سالم و کامل.شکاف های رواني که در کودک ایجاد می شود اغلب پر می شود، اما در بسیاری از موارد، رضایت بخش نیست. آنها با اطلاعات تجربی مرتبط و نامربوط پر خواهند شد.

آنها همچنین مملو از سر و صداهای فرهنگی هستند که گاهی اوقات بسیار مضر است.طرحواره ها به عنوان الگوهای رفتارهای تکراری توصیف می شوند که اجازه می دهند کودکان برای کشف و بیان ایده ها و افکار در حال توسعه از طریق بازی و کاوش آنها را ایجاد کنند. نوزادان و کودکان خردسال به بهترین شکل از طریق فرصت های پيش آمده یاد می گیرند فرصت ها به نوزادان و کودکان اجازه می دهد تا مشکلاتی داشته باشند وتلاش کنند تا آن را حل کنند.درک این نکته مهم است که کودکان از بازی برای رشد استفاده می کنند بنابراین، الگوهای بازی را می توانیم بر اساس علایق فردی کودکان بسازیم.

اهمیت طرحواره‌های کودکی

اهمیت طرحواره‌ها در بازی‌های خودانگیخته کودکان به بخشی ارزشمند و نهفته در تمرین اولیه کودکی تبدیل شده است. طرحواره ها همان الگوهای تکراری هستند که در رفتار کودکان دیده می شوند و مستقیماً با رشد و تقویت ساختارهای شناختی در مغز ارتباط دارند.

اختلالات رفتاری در کودکان و نوجوانان شایع و ناتوان کننده است و مشکلات متعددی را برای والدین، معلمان و کودکان ایجاد می کند و در عین حال مسائل اجتماعی متعددی را نیز به دنبال دارد. این اختلالات اغلب در سال‌های اول دبستان ظاهر می‌شوند و در سنین 8 تا 15 سالگی افزایش می‌یابند و تأثیر قابل ‌توجهی بر عملکرد تحصیلی، اجتماعی و شغلی کودکان و نوجوانان می‌گذارند و خطر ابتلا به بیماری‌های روانی را در بزرگسالی افزایش می‌دهند.

این مطلب را نیز بخوانید: ازدواج موفق و مهارت حل اختلاف همسران

در روانشناسی، طرح واره یک چارچوب یا مفهوم شناختی است که به سازماندهی و تفسیر اطلاعات کمک می کند.به بیان ساده، یک طرحواره الگوهای تفکرورفتاری را توصیف می کند که مردم برای تفسیر جهان ازآنها استفاده می کنند. ما از طرحواره‌ها استفاده می‌کنیم زیرا به ما اجازه می‌دهند تا در تفسیر حجم وسیعی از اطلاعات موجود درمحیط خود، میانبرهایی را انتخاب کنیم.ممکن است کلمه schema را شنیده باشید .

طرحواره ها مدل های ذهنی هستند که در حافظه بلند مدت یافت می شوند. مغزازچنین مدل برای سازماندهی اطلاعات درباره جهان استفاده می کند. طرحواره ها از خاطرات و از تجربیات منحصر به فرد ما ساخته شده اند. با این حال، این چهارچوب‌های ذهنی باعث می‌شوند که ما اطلاعات نا مربوط را حذف کنیم تا در عوض فقط بر روی چیزهایی تمرکز کنیم که باورها وایده‌های قبلی ما را تأیید می‌کنند. طرحواره‌ها می‌توانند به کلیشه‌ها کمک کنند و حفظ اطلاعات جدیدی را که با ایده‌های ثابت ما درباره جهان مطابقت ندارد، دشوار کنند.

نمونه هایي از طرحوارها

به عنوان مثال، یک کودک خردسال ممکن است ابتدا یک طرح واره برای یک اسب ایجاد کند. او می داند که اسب بزرگ است، مو، چهار پا و دم دارد. هنگامی که دختر کوچک برای اولین بار با یک گاو روبرو می شود، ممکن است در ابتدا آن را اسب بنامد.به هر حال، با طرحواره او برای ویژگی های یک اسب همخوانی دارد. حیوان بزرگی است که مو، چهار پا و دم دارد. هنگامی که به او گفته می شود که این حیوان متفاوتی به نام گاو است، او طرحواره موجود خود را برای یک اسب اصلاح می کند و یک طرح واره جدید برای یک گاو ایجاد می کند.

این مطلب را نیز بخوانید: چهار نوع سبک ارتباطی اصلی

حالا بیایید تصور کنیم که این دختر برای اولین بار با یک اسب مینیاتوری روبرو می شود و به اشتباه آن را سگ می داند.والدین او به او توضیح می دهند که این حیوان در واقع یک نوع اسب بسیار کوچک است، بنابراین دختر کوچک باید در این زمان طرحواره موجود خود را برای اسب ها اصلاح کند. او اکنون متوجه می شود که در حالی که برخی از اسب ها حیوانات بسیار بزرگی هستند، برخی دیگر می توانند بسیار کوچک باشند. از طریق تجربیات جدید او، طرحواره های موجود او اصلاح می شود و اطلاعات جدیدی آموخته می شود.

انواع طرحواره ها

در حالی که پیاژه بر رشد دوران کودکی تمرکز داشت، طرحواره ها چیزی هستند که همه افراد آن را دارند و در طول زندگی شکل می گیرند و تغییر می کنند. طرحواره های شی، فقط یکی ازانواع طرحواره ها هستند که بر چیستی یک شی بی جان و نحوه عملکرد آن تمرکز می کنند. مردم انواع طرحواره ها را برای انواع اطلاعات دارند، از جمله طرحواره هایی درباره افراد، اشیاء،مکان ها، رویدادها و روابط. به عنوان مثال، اکثر مردم در کشورهای صنعتی طرح واره ای برای اين كه خودرو چيست دارند. طرح کلی شما برای یک خودرو ممکن است شامل زیرمجموعه هایی برای انواع مختلف خودروها مانند خودروهای جمع و جور، سدان یا خودروهای اسپرت باشد.

این مطلب را نیز بخوانید: 20 راهکار تضمینی برای افزایش اعتماد به نفس کودکان

چهار نوع اصلی طرحواره

• طرحواره های افراد بر روی افراد خاص ديگر. برای مثال، طرح واره شما برای دوستتان ممکن است شامل اطلاعاتی در مورد ظاهر، رفتارهای او، شخصیت و ترجیحات او باشد.
• طرحواره های اجتماعی شامل دانش کلی درباره نحوه رفتار افراد در موقعیت های اجتماعی خاص است.
• طرحواره های خود شما بردانش شما كه در مورد خودتان متمرکز است. این می تواند هم شامل آنچه در مورد خود فعلی خود می دانید و هم ایده هایی در مورد خود ایده آل یا آینده شما باشد.
• طرحواره های رویداد برالگوهای رفتاری متمرکز هستند که باید برای رویدادهای خاص دنبال شوند.این بسیارشبیه یک فیلمنامه است که به شما اطلاع می دهد که در یک موقعیت خاص چه کاری باید انجام دهید، چگونه باید عمل کنید و چه چیزی باید بگویید.

طرحواره ها چگونه تغییر می کنند

فرآیندهایی که از طریق آنها طرحواره ها تنظیم یا تغییر داده می شوند به عنوان یکسان سازی و تطبیق شناخته می شوند.در یکسان سازی، اطلاعات جدید در طرحواره های از قبل موجود گنجانده می شود.در تطبیق، طرحواره‌های موجود ممکن است تغییر کنند یا طرحواره‌های جدیدی شکل بگیرند، زیرا فرد اطلاعات جدیدی را می‌آموزد و تجربیات جدیدی به دست می‌آورد.

تغییر طرحواره‌ها در دوران کودکی آسان‌تر است، اما با بزرگ ‌ترشدن افراد طرحواره ها می‌توانند به طورفزاینده‌ای سفت و سخت شوند و اصلاح آن‌ها دشوار باشد. طرحواره ها اغلب پابرجا خواهند ماند حتی زمانی که به افراد شواهدی ارائه شود که با باورهای آنها درتضاد باشد.در بسیاری ازموارد، افراد تنها زمانی شروع به تغییر تدریجی طرحواره‌های خود می‌کنند که درسیل مداوم شواهدی که به نیاز به اصلاح آن اشاره می‌کند،غرق شوند.

چالش های طرحواره ها

• درحالی که استفاده از طرحواره ها برای یادگیری، در بیشتر موقعیت ها به صورت خودکار یا با تلاش اندک اتفاق می افتد، گاهی اوقات یک طرحواره موجود می تواند مانع یادگیری اطلاعات جدید شود.
• تعصب به یکی ازنمونه‌های طرحواره‌ای است که مردم را از دیدن جهان آنگونه که هست باز می‌دارد و آنها را از دریافت اطلاعات جدید باز می‌دارد.
• این طرحواره موجود با داشتن باورهای خاصی در مورد گروه خاصی از افراد ممکن است باعث شود افراد موقعیت ها را به اشتباه تفسیر کنند. هنگامی که رویدادی رخ می دهد که این باورهای موجود را به چالش می کشد، افراد ممکن است به جای انطباق یا تغییر باورهایشان، توضیحات جایگزینی ارائه دهند که طرحواره موجود آنها را حمایت و پشتیبانی کند.
• مقاومت در برابر تغییر: در نظر بگیرید که چگونه این ممکن است برای انتظارات و کلیشه های جنسیتی کار کند.

این مطلب را نیز بخوانید: 7 روانشناس خوب در تهران

هرکسی برای آنچه در فرهنگش مردانه و زنانه تلقی می شود، طرح واره ای دارد. چنین طرح‌واره‌هایی همچنین می‌تواند منجربه کلیشه‌هایی در مورد نحوه رفتار مردان و زنان و نقش‌هایی شود که انتظار داریم آنها را ایفا کنند.در یک مطالعه جالب، محققان تصاویری را به کودکان نشان دادند که یا با انتظارات جنسیتی مطابقت داشت (مانند مردی که روی ماشین کار می‌کرد و زن در حال شستن ظرف‌ها) در حالی که دیگران تصاویری را مشاهده کردند که با کلیشه‌های جنسیتی همخوانی نداشت (مردی که ظرف می‌شوید و زنی در حال تعمیر ظروف بود).

وقتی بعداً از آنها خواسته شد آنچه را که در تصاویر دیده‌اند به خاطر بیاورند، کودکانی که دیدگاه‌های کلیشه‌ای درباره جنسیت داشتند، بیشتر احتمال داشت که جنسیت افرادی را که درتصاویر ناسازگار با جنسیت می‌دیدند تغییر دهند. به عنوان مثال، اگر تصویر مردی را درحال شستن ظروف دیدند، احتمالاً آن را به عنوان تصویر زنی در حال شستن ظروف به خاطر خواهند آورد.

نظریه های شناختی آسیب شناسی روانی به طور کلی بيان کرده اند که تجارب اولیه سوء استفاده و غفلت در دوران کودکی ممکن است منجر به ایجاد طرحواره های خود ناسازگار اولیه شود. طرحواره های اصلی ناسازگار در توسعه و حفظ علائم روانشناختی در یک رویکرد طرحواره محور مرکزی هستند. اختلال عملکرد روانی اجتماعی در افراد مبتلا به مشکلات روانی به طور مداوم با شدت علائم مرتبط است.

یانگ و همکارانش پرسشنامه ای ایجاد کرده اند که به طور خاص انواع طرحواره های ناسازگار اولیه EMS را ارزیابی می کند. این طرحواره ها هم باورهای بی قید و شرط در مورد خود مثلاً «من دوست داشتنی نیستم» و هم باورهای مشروط مثلاً «اگر نیازهای خودم را کنار بگذارم و دیگران را راضی کنم، پس دوست داشته می شوم» را نشان می دهند که شامل نگرانی هایی می شود.

قطع ارتباط و طرد، اختلال در خودمختاری، اختلال در خودکنترلی، دیگر جهت دهی، و بیش از حد هوشیاری و بازداری طرحواره های ناسازگار بدون قید و شرط منعکس کننده این باورهستند که هر کاری که فرد انجام می دهد، نتیجه تغییر نخواهد داد فرد همچنان ناتوان، دوست نداشتنی، بد و بی لیاقت تلقی می شود. در مقابل، طرحواره‌های مشروط، امیدی را ایجاد می‌کنند که فرد ممکن است نتیجه را تغییر دهد. اگر فرد خود را مطیع والدین کند، از خودگذشتگی کند، احساسات را مهار کند، یا برای رسیدن به استانداردهای بالا تلاش کند، شاید بتوان از پیامد منفی حداقل به طور موقت اجتناب کرد.

تحقیقات نشان می دهد هر چه طرحواره ها ناسازگارتر باشند،کاهش رضایت زناشویی بیشتر است سطح بالای تعهد ارتباطی در بین زوجین می تواند تحمل پریشانی را درآنها افزایش دهد. در حالی که حوزه های طرحواره های ناسازگار اولیه، تحمل پریشانی را کاهش می دهند.طلاق را می توان با طرحواره های ناسازگار اولیه پیش بینی کرد درتوضیح رابطه بین طرحواره های ناسازگار اولیه و خیانت زناشویی، می تواند گفت که طرحواره های ناسازگاراولیه یک الگوی فراگیر با خود و دیگران هستند که درکودکی شکل می گیرند وبا دقت در طول زندگی ساخته شده است.طرحواره های ناسازگار منجر به سوگیری در تفسیرمی شود.هر چه طرحواره های ناسازگار اولیه ناسازگارترباشد صمیمیت زناشویی کمتر می شود.

این مطلب را نیز بخوانید: رویکرد های روانشناسی

به طور کلی، طرحواره طرد و قطع ارتباط نقش بسزایی در پیش بینی احساس خیانت طلبی زناشویی دارند. افراد با طرحواره ها ی، از جمله رها شدن/بی ثباتی، بی اعتمادی/سوء استفاده، محرومیت عاطفی، نقص/شرم،و طرحواره های انزوا/بیگانگی اجتماعی، اغلب دوران کودکی سختی دارند و دربزرگسالی، تمایل به جستجو یا پناه بردن از یک رابطه به رابطه دیگر دارند.

کسانی که دارای طرحواره‌های رها کردن/بی‌ثباتی هستند از نظرعاطفی غیرقابل پیش‌بینی و ناپایدار هستند و همچنین طرحواره‌هایی با رهایی/ بی ثباتی ازنظر احساسی غیرقابل پیش بینی هستند وناپایدار. فردي كه به دنبال جستجو برای برانگیختگی و هیجان،تجربیات جدید و عدم لذت بردن از زندگی فعلی، خیانت را عقلانی تلقی می کند ريشه در رابطه بین طرحواره های ناسازگار اولیه و صمیمیت در روابط عاشقانه و رضایت زناشویی دارد.

اهمیت درک طرحواره های رابطه

درک طرحواره ها بر نحوه تفسیر و واکنش ما نسبت به نشانه های اجتماعی، نحوه پاسخ ما به تعارض و نحوه درک ما از طرد یا پذیرش تأثیر می گذارد. با خودآگاهی از طرحواره های روابط خود، می توانیم سوگیری های خود را شناسایی کرده و برای ایجاد روابط سالم تلاش کنیم. یکی از راه‌های آگاهی بیشتر از طرح‌واره‌ی رابطه‌تان، تأمل در روابط گذشته‌تان و شناسایی الگوهای رفتار و واکنش‌هایتان است. این می تواند به شما کمک کند هر گونه الگوی منفی را بشناسید و برای تغییر آنها تلاش کنید. علاوه بر این، جستجوی درمان یا مشاوره می تواند ابزار مفیدی در درک و پرداختن به طرحواره های رابطه باشد.

روانشناسی پشت طرحواره های رابطه

روانشناسی پشت طرحواره های رابطه پیچیده است. ساختارهای شناختی ما بر اساس تجربیات گذشته ما ایجاد می شود و درک ما از جهان بر اساس تجربیات اولیه ما شکل می گیرد. نحوه برخورد مراقبین با ما و تعاملات اولیه ما با همسالان می تواند نحوه نگاه ما به روابط امروزمان را دیکته کند. این شامل انتظارات، ارزش ها و رفتارهای ما پیرامون صمیمیت، اعتماد و دلبستگی است. همانطور که ما بزرگتر می شویم، طرحواره های روابط ما به تکامل و انطباق با تجربیات جدید ادامه می دهند.

ممکن است با موقعیت هایی مواجه شویم که باورهای موجود ما را به چالش می کشد و ما را وادار می کند که درک خود از روابط را دوباره ارزیابی کنیم. این می تواند منجر به توسعه طرحواره های جدید یا اصلاح طرحواره های موجود شود.مهم است که تأثیر طرحواره های مؤثرما بر رفتار و تصمیم گیری ما در روابط را بشناسیم. با درک طرح‌واره‌های خود و شرکایمان، می‌توانیم برای ایجاد روابط سالم‌تر و رضایت‌بخش‌تر تلاش کنیم.

این مطلب را نیز بخوانید: اضطراب و استرس و بهترین راه های درمان آن

محرک های رایجی که طرحواره های رابطه را فعال می کنند

محرک‌های رایجی که طرحواره‌های رابطه را فعال می‌کنند عبارتند از: طرد، رها کردن و خیانت. هنگامی که ما این محرک ها را تجربه می کنیم، طرحواره های ما فعال می شوند و درک ما از موقعیت ممکن است منحرف شود. این می تواند منجر به الگوهای رفتاری ناسازگار در روابط شود.یکی دیگر از محرک های رایج که می تواند طرحواره های رابطه را فعال کند، فقدان ارتباط است.

وقتی احساس می کنیم که شریک زندگی ما به طور موثر با ما ارتباط برقرار نمی کند، می تواند باعث ایجاد احساس ناامنی و اضطراب شود که می تواند طرحواره های ما را فعال کند. این می تواند منجر به سوء تفاهم و درگیری در رابطه عاطفی شود.علاوه بر این، تجربیات گذشته نیز می‌توانند طرحواره‌های رابطه را تحریک کنند. اگر تجربیات منفی در روابط گذشته داشته باشیم، می تواند طرحواره های ما را شکل دهد و بر نحوه درک و رفتار ما در روابط فعلی تأثیر بگذارد. مهم است که ازاین محرک ها آگاه باشید و روی آنها کار کنید تا روابط سالم و رضایت بخشی داشته باشید.

تحقیقات نشان داده است که طرحواره های رابطه می توانند تحت تأثیر هنجارهای فرهنگی و اجتماعی باشند. به عنوان مثال، در برخی فرهنگ‌ها، ازدواج‌های از پيش تعيين شده یک هنجار است، و افراد ممکن است انتظارات و ارزش‌های متفاوتی در رابطه با روابط خود در مقایسه با فرهنگ‌هایی داشته باشند که افراد شریک زندگی خود را انتخاب می‌کنند.توجه به این نکته حائز اهمیت است که طرحواره‌های رابطه به طور قطعی تنظیم نشده‌اند و می‌توان آنها را از طریق درمان و خود بازتابی تغییر داد. با آگاهی از طرحواره های روابط خود، می توانیم در جهت ایجاد رابطه سالم تر و رضایت بخش تر تلاش کنیم.

محققان شواهد بیشتری ارائه کرده‌اند که نشان می‌دهد ارتباط قابل ‌توجهی ازتجربیات آسیب‌ زای دوران کودکی با علائم رفتارهای پرخوری، گسستگی و خودکشی وجود دارد. مطالعات کمی در مورد اینکه چگونه تجربیات آسیب زا دوران کودکی با عملکرد روانی اجتماعی در بزرگسالی مرتبط است و اینکه کدام طرحواره های اصلی به عنوان یک پل مفهومی عمل می کنند وجود دارد که تجربیات آسیب زا اولیه را با سبک بین فردی بزرگسالان پیوند می دهد.

این مطلب را نیز بخوانید: 7 اصل اساسی برای داشتن یک رابطه عاطفی پایدار

در یک مطالعه مقدماتی دریافتند که تجربیات آسیب زا دوران کودکی، فشارهای روانی اجتماعی بعدی را در یک زمینه اجتماعی بزرگ، ازجمله روابط عاشقانه، دوستی ها و روابط کاری یا مدرسه، پیش بینی می کند.روابط معنی‌دار بین تجارب آسیب‌زای دوران کودکی و سبک‌های بین فردی افراد وجود دارد.

مطالعات نشان می دهد که افرادی که آزار رواني را در دوران کودکی تجربه می کنند.تمایل دارند به ایجاد باورهایی مبنی بر اینکه اطرافیانشان قابل اعتماد نیستند، ودیگران درهنگام نيازاو به حمایت عاطفی حمايت کافی را ارائه نخواهند کرد و در بدترین حالت، ممکن است دیگران آنها را رها کنند یا حتی از آنها سوء استفاده کنند. علاوه بر این، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد تأثیر آزار رواني بر باورها فراتر از تصورات دیگران است و شامل این باورها می‌شود که خود شخص معیوب، یا شرم آور است. تعارض بخشی عادی و طبیعی از زندگی است. با این حال، یادگیری نحوه مدیریت تعارض در روابط بین فردی برای موفقیت طولانی مدت در آن روابط بسیار مهم است.

منابع:

https://www.verywellmind.com/what-is-a-schema-2795873