بیش فعالی در کودکان (ADHD)

اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD) وضعیتی ازسلامت روان است که می تواند باعث بیش فعالی و رفتارهای تکانشی شود. افراد مبتلا به ADHD ممکن است در تمرکز حواس خود روی یک کار یا بی حرکت نشستن برای مدت طولانی مشکل داشته باشند. این مقاله به همت تیم تحقیقات مرکز مشاوره داناک مشاور تنظیم شده تا اطلاعاتی در این زمینه به مخاطبین عزیز عرضه شود.

بسیاری از افراد درگیر بی توجهی وکاهش سطح انرژی می شوند. این موضوع در یک فرد مبتلا به ADHD، در مقایسه با افرادی که ADHD ندارند.بیشتردیده می شود . اختلال بیش فعالی کمبود توجه می تواند تأثیرات شدیدی بر تحصیل، کار، روابط اجتماعی و زندگی افراد داشته باشد.اختلال نقص توجه یا بیش فعالی یکی از شایع ترین اختلالات روانی است که روی کودکان تاثیرمی گذارد.

نشانه های (ADHD)

بی توجهی (ناتوانی در حفظ تمرکز)، بیش فعالی (زیاد از حد حرکت کردن به طوری که تناسبی با محیط ندارد و تکانشگری (کارهایی که با عجله و بدون فکر انجام می شود) است. ADHD یک اختلال مزمن و ناتوان کننده در نظر گرفته می شود که افراد را در بسیاری از جنبه های زندگی از جمله دستاوردهای تحصیلی و حرفه ای، روابط بین فردی و عملکرد روزانه تحت تاثیر قرار می دهد. ADHD در صورتی که درمان نشود می تواند منجر به کاهش عزت نفس و عملکرد اجتماعی ضعیف در کودکان شود. در بزرگسالان مبتلا به ADHD ممکن است که درگیرعلائمی مانند کم ارزش دانستن خود، حساسیت نسبت به انتقاد، و افزایش انتقاد از خود شود که امکان دارد به دلیل انتقاد زیاد از آنها در طول دوره ی زندگیشان باشد .

این مطلب را نیز بخوانید: رویکردهای روانشناسی

تخمین زده می شود که 8.4٪ از کودکان و 2.5٪ از بزرگسالان ADHD دارند . ADHD بیشتر وقتها برای اولین بار در کودکان در سنین مدرسه ،زمانی شناخته می شود که باعث آشفتگی در کلاس درس یا ایجاد مشکلاتی در کار مدرسه شود. با درنظر گرفتن تفاوت در چگونگی آشکار شدن نشانه ها ی این بیماری این اختلال در پسران بیشتر از دختران به چشم می خورد. با این حال، این موضوع به این معنا نیست که پسران بیشتر به ADHD مبتلا هستند. ADHD پسران بیشتر مواقع با بیش فعالی و دیگر نشانه های بیرونی خودش را نشان می دهد .این در حالی است که ADHD در دختران به صورت بی تحرکی دیده می شود .

بسیاری ازاین کودکان ممکن است در یک جا نشستن،منتظر نوبت بودن و توجه دچار مشکل باشند وبی قرارشوند و رفتار تکانشی از خود نشان دهند . با این حال، کودکانی که ADHD دارند از این نظر متفاوتند که نشانه ها ی بیش فعالی، تکانشگری، سازماندهی و/یا بی توجهی آنها به طور چشمگیری زیادتر ازمیزان انتظار برای سن رشدی آنان است. نشانه ها ی ذکر شده نباید نتیجه نافرمانی کودکان یا ناتوانی در درک وظایف یا درخواست اطرافیان باشد.

سه نوع اصلی ADHD وجود دارد

• عمدتاً بی توجه
• عمدتاً بیش فعال/تکانشی.
• ترکیبی

تشخیص بر اساس وجود علامتهای ثابتی است که در یک دوره زمانی بوجود می آید و در شش ماه گذشته زیاد اتفاق افتاده است . در حالی که ADHD را می توان در هر سنی تشخیص داد، این آشفتگی از دوران کودکی آغازمی شود، علامتها باید قبل از سن 12 سالگی هم، درکودک وجود داشته باشد و بیشتر از ایجاد مشکل فقط در یک مکان باشد. به عنوان مثال، این نشانه ها فقط در خانه دیده نشوند .دستورالعملها را نمی توانند به درستی انجام دهند ، تمرکزکافی به روی مسائل مختلف را ندارند و در ساماندهی کارها مشکل دارند برای تشخیص این نوع ADHD شش یا پنج مورد ازنشانه ها زیر اغلب رخ می دهد

این مطلب را نیز بخوانید: مشاوره کودک

عمدتاً بی توجه

• به جزئیات توجه نمی کند یا در کارهای مدرسه یا شغلی اشتباه می کند.
• در تمرکز روی کارها یا فعالیت‌ها، مانند سخنرانی، مکالمه یا مطالعه طولانی مشکل دارد.
• به نظر می رسد وقتی با او صحبت می شود گوش نمی دهد (یعنی به نظر می رسد جای دیگری است).
• دستورالعمل ها را دنبال نمی کند و تکالیف مدرسه، کارهای خانه یا وظایف شغلی را کامل نمی کند (ممکن است کارها را شروع کند اما به سرعت تمرکز خود را از دست می دهد).
• در سازماندهی کارها مشکل دارد (مثلاً زمان را به خوبی مدیریت نمی کند؛ کارها را به صورت نامرتب انجام می دهد و نمی تواند در محدوده زمانی خاصی کارها را نجام دهد .
• از کارهایی که مستلزم تلاش ذهنی مداوم است، مانند تهیه گزارش ها و تکمیل فرم ها، اجتناب می کند یا دوست ندارد.
• بیشتر وقتها چیزهایی را که برای کارها یا زندگی روزانه لازم است از دست می دهد، مانند اوراق مدرسه، کتاب، کلید، کیف پول، تلفن همراه و عینک.
• به راحتی حواسش پرت می شود.
• کارهای روزانه مانند انجام کارهای خانه و انجام امور را فراموش می کند.در نوجوانان و بزرگسالان بزرگترممکن است فراموش کنند که به تماس های تلفنی پاسخ دهند، صورتحساب ها را پرداخت کنند و قرار ملاقات بگذارند.

نوع بیش فعال / تکانشی

بیش فعالی به حرکاتی خیلی زیاد مثل بی قراری، انرژی بیش از حد، ثابت ننشستن و پرحرف بودن اشاره دارد. تکانشگری به تصمیمات یا اقداماتی اشاره دارد که بدون فکر کردن به عواقب آن انجام می شود. برای تشخیص این نوع ADHD، شش یا پنج مورد از علائم زیر اغلب رخ می دهد

• بی قراری می کند یا با دست یا پا ضربه می زند، یا روی صندلی تکان می خورد.
• قادر به نشستن نیست (در کلاس درس، محل کار).
• می دود یا از جایی که نامناسب است بالا می رود.
• قادر به بازی یا انجام فعالیت های اوقات فراغت با آرامش نیست.
• همیشه “در حال حرکت” است گویی توسط یک موتور هدایت می شود.
• زیاد حرف میزنه
• قبل از اینکه سؤالی تمام شود، پاسخی را به زبان می آورد (مثلاً ممکن است جملات افراد را تمام کند، منتظر صحبت کردن در مکالمات نیستید).
• به سختی در انتظار نوبت خود می ماند، مثلاً در هنگام انتظار در صف.
• حرف دیگران را قطع می کند یا به آنها نفوذ می کند (مثلاً مکالمات، بازی ها یا فعالیت ها را قطع می کند یا بدون اجازه از چیزهای دیگران استفاده می کند).

نوع ترکیبی

این نوع ADHD زمانی تشخیص داده می شود که نشانه های هر دو نوع ازADHD بی توجه و بیش فعال/تکانشی رعایت شود.

این مطلب را نیز بخوانید: ناسازگاری کودک

تشخیص و آزمایش ADHD

ADHD معمولاً توسط ارائه دهندگان سلامت روان تشخیص داده می شود. هیچ آزمایش خون یا تصویربرداری معمولی برای تشخیص ADHD وجود ندارد. گاهی اوقات، بیماران ممکن است برای آزمایش‌های روان‌شناختی اضافی (مانند آزمایش‌های عصبی روان‌شناختی یا روان‌شناختی) ارجاع داده شوند.

صرف نظر ازاینکه ADHD به چه میزان شایع است ، پزشکان و محققان هنوز مطمئن نیستند که چه عاملی علت این بیماری است.محققان معتقدند که این اختلال ریشه عصبی دارد و همین طور ژنتیک هم ممکن است تاثیر گزار باشد . تحقیقات نشان می دهد که پایین بودن میزان دوپامین فاکتوری برای ADHD است تحقیقات دیگرتفاوت در ساختار مغز افراد را در ایجاد این بیماری نشان می دهد. یافته ها نشان می دهد که افراد مبتلا به ADHD حجم ماده خاکستری کمتری دارند .محققان هنوز در حال بررسی نشانه های اصلی ADHD مانند سیگار کشیدن در دوران بارداری هستند. یک مطالعه در سال 2017 مزایای یک آزمایش جدید برای تشخیص ADHD بزرگسالان را بیان کرد ، اما بسیاری از پزشکان معتقدند تشخیص براساس یک آزمایش امکان پذیر نیست. برای تشخیص(ADHD) پزشک نشانه هایی را که شما یا فرزندتان در 6 ماه گذشته داشته اید را بررسی می کند.پزشک شما به احتمال زیاد اطلاعاتی را از معلمها یا اعضای خانواده می گیرد و ممکن است از چک لیست ها و مقیاس های رتبه بندی برای بررسی نشانه ها استفاده کند.پزشکان همینطور ممکن است معاینات فیزکی لازم را هم انجام دهند.

این مطلب را نیز بخوانید: حسادت و ناسازگاری در کودک

درمان ADHD

درمان ADHD معمولاً شامل درمان‌های رفتاری، دارو یا هر دو است.

انواع درمان شامل روان درمانی یا گفتار درمانی است. با گفتار درمانی، شما یا فرزندتان در مورد اینکه چگونه ADHD زندگی شما را تحت تاثیر قرار داده وبر آن تاثیر گذاشته است صحبت می کنید و راه هایی برای مدیریت آن پیدا می کنید.

نوع دیگر درمان، رفتار درمانی است. این درمان می تواند به شما یا فرزندتان کمک کند تا نحوه نظارت و مدیریت بر رفتار خود را یاد بگیرید .زمانی که با ADHD زندگی می کنید،دارو درمانی هم می تواند موثر باشد. داروهای ADHD طوری ساخته شده اند که بر روی مواد شیمیایی مغز اثر بگذارند،به طوری که بتوانید رفتارهای تکانه ای و کارهای خود را مطلوبتر مدیریت کنید .

دارو های ADHD

دو نوع اصلی از داروهای مورد استفاده برای درمان ADHD داروهای محرک و غیر محرک هستند.محرک های سیستم عصبی مرکزی (CNS) رایج ترین داروهای (ADHD) هستند این داروها با افزایش دوپامین و نوراپی نفرین عمل می کنند.داروهای محرک سیستم عصبی مرسومترین داروهای تجویزی برای ADHD هستند.مثل متیل فنیدات (ریتالین) و محرک های مبتنی بر آمفتامین (آدرال).

درمان های طبیعی و غیر دارویی برای ADH

ضمن این که می توانیم از دارو برای درمان ADHD بهره بگیریم راهکارهایی دیگری هم برای بهبود علائم پیشنهاد می شود .می توانید تغییراتی در شیوه زندگی داشته باشید تا به به شما یا فرزندتان در کنترل نشانه های ADHDکمک کند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) موارد زیر رایشنهاد می کند .

این مطلب را نیز بخوانید: کودک آزاری

• خوردن یک رژیم غذایی مغذی و متعادل
• حداقل 60 دقیقه فعالیت بدنی در روز داشته باشید
• خواب با کیفیت
• کاهش زمان استفاده روزانه از تلفن،کامپیوتر و تلویزیون

ADHD در بزرگسالان

بسیاری از کودکانی که مبتلا به ADHD تشخیص داده می شوند، در ادامه زندگی خود معیارهای این اختلال را برآورده می کنند و ممکن است اختلالاتی را نشان دهند که نیاز به درمان مداوم دارند.با این حال، گاهی اوقات تشخیص ADHD در دوران کودکی انجام نمی گیرد. بسیاری از بزرگسالان مبتلا به ADHD از ابتلا خودشان به ADHD بی اطلاع هستند.یک بررسی کلی معمولاً شامل ارزیابی نشانه های گذشته و فعلی، معاینه پزشکی و تاریخچه فرد ، و استفاده از مقیاس‌ها یا چک لیست‌های رتبه‌بندی بزرگسالان است. بزرگسالان مبتلا به ADHD با دارو، یا روان درمانی و یا ترکیبی درمان می شوند. دستور العملهایی برای مدیریت رفتار، مثل روشهایی برای کاهش حواسپرتی‌ها و وکمک به بالا بردن عملکرد و سازماندهی کارها ،ارائه می شود و حمایت اعضای نزدیک خانواده نیز می‌تواند مفید باشد.

آیا ADHD یک ناتوانی یادگیری است؟

در حالی که ADHD یک اختلال عصبی رشدی است، یک ناتوانی یادگیری به حساب نمی آید . با وجود این ، نشانه ها ADHD می تواند یادگیری را برای شما سخت تر کند. همین طور، امکان دارد ADHD دربعضی از افرادی که ناتوانی های یادگیری هم دارند رخ بدهد.برای کمک به کاهش هر گونه تأثیری بر یادگیری کودکان، معلمان می توانند دستورالعمل های فردی دانش آموز مبتلا به ADHD را ترسیم کنند. این ممکن است شامل دادن زمان اضافی برای تکالیف و تست ها یا ایجاد یک سیستم پاداش شخصی باشد.

نشانه هایی که با دیدن آنها باید به روانشناس مراجعه کرد.

این مطلب را نیز بخوانید: تست رایگان نیازهای اساسی گلاسر

• تکانشگری.

• بی نظمی وعدم اولویت بندی مشکلات.
• مهارت های ضعیف مدیریت زمان
• مشکل در تمرکز داشتن روی یک کار
• مشکل در انجام چندین کار
• فعالیت بیش از حد یا بی قراری.
• برنامه ریزی ضعیف
• عدم تحمل نا امیدی

نحوه ی رفتار با کودک مبتلابه ADHD

والدین در ارتباط بااین کودکان باید رفتارهای سنجیده ای از خود نشان دهند و مواظب صحبتهای خود، زبان بدن خود و ایما و اشاره هایشان باشند.کودکانی که ADHD دارند از تغییرات محیط اطرافشان استقبال نمی کنند و چندان برایشان مطلوب نیست .رفتارهای والدین در ارتباط با این کودکان می تواند به صورت حمایتی و قاعده مند باشد تا کمک بیشتری به رشد و شکوفایی فرزندشان کند.سعی شود در ارتباط با انجام کارهای روزانه کارهایی به او واگذارشود که به اندازه ی کافی فکر و ذهن او را درگیر کندزیرا که در صورت انجام کارهای ساده حواس آنها به سادگی پرت خواهد شد .این کار باعث می شود که قدرت انجام کارهای مهم را هم در آینده داشته باشند .رفتارهای خوب کودکتان را مورد تشویق قرار دهید.و کمک کنید تا رفتارهای نامطلوب کودکتان اصلاح شود.

زمان هایی را فراهم کنید تا کودکتان انرژی خود را تخلیه کند با شرکت در ورزشهای مورد علاقه علاوه بر تخلیه انرژی باعث کاهش افسردگی و اضطراب و بالا رفتن توجه و تمرکز کودک خواهد شد. یافته های علمی نشان می دهد که خواب بی کیفیت اثر نامطلوبی روی افرادی که ADHD دارند می گذارد سعی کنید کودکان در ساعتهای مشخص از شب به خوارود. در صورت انجام کارهای پیچیده سعی کنید کارها را به سطوح ساده تر دسته بندی کنید تا با احتمال پیروزی بیشتری آن را انجام دهند پیدا کنید که کدام یک از رفتارهای فرزندتان نیار به تصحیح و کدام یک نیاز به تشویق دارد .با انجام مدیتیشن و یوگا یا روشهای آرام سازی دیگر… تمرین کنید تا آرامش خود را به هنگام عصبانیت حفظ کنید.

این مطلب را نیز بخوانید: تست رایگان افسردگی بک

وقتی احساس خستگی در تعامل با فرزندتان می کنید استراحت کنید تا با انرژی بیشتری به امور رسیدگی کنید .ازکمک گرفتن از متخصصین غافل نشوید . برای ایجاد تغییرات در فرزنذتان صبور باشید .در مورد نوع رفتار با کودکتان با اطرافیان صحبت کنید. تسلیم نا امیدی و خستگی نشوید . در نظر داشته باشید که بیش فعالی توجیح مناسبی برای انجام کارهای نادرست نیست سعی کنید با واژه های مثبت با فرزنتان صحبت کنید تا احساس دوست نداشتنی بودن به او دست ندهد. استرسهای خودتان را در ارتباط با امور زندگی کنترل کنید تا بتوانید با آرامش با فرزندتان رفتار کنید .منتظر ماندن را با کودک خود تمرین کنید تا کودک مهارت کافی برای صبر کردن در اجتماع را داشته باشد. دلیل نپذیرفتن برخی خواسته های آنان را برایشان بیان کنید .

عوامل یا مواردی را که باعث حواسپرتی کودک می شود در محیط اطراف اوبه حداقل برسانید به کودکتان بگویید که فکرهای خود را بلند بیان کند تا شما هم از چگونگی تفکر او آگاه شوید و درنهایت با کودک خود مهربان باشید و از مقایسه خود و کودکتان با دیگران بپرهیرید.

اختلالات مرتبط با ADHD

• اختلال طیف اوتیسم
• اختلالات مخرب، کنترل تکانه و رفتار
• اختلال ارتباط اجتماعی
• اختلال یادگیری خاص

منابع

https://www.healthline.com/health/adhd

https://www.psychiatry.org/patients-families/adhd/what-is-adhd

https://www.medicalnewstoday.com/